سفارش تبلیغ
صبا ویژن

دروازه معبد

 

 

بازسازی مرحله نهایی ساخت معبد هیبیس

 

در این اثنا محققان در حال مطالعه متون معبد هستند. یک بررسی کتیبه شناسی از تصاویر روی دیوار توسط یک تیم امریکایی به سرپرستی اوگن کروز- یوریب به انجام رسیده و در حال حاضر هارکو ویلمز از دانشگاه لوون یک پروژه تحقیقی چهار ساله را با پژوهش بر متون دینی تبسی که مربوط به خلقت است راهدایت می کند.

معبد هیبیس هم اکنون بروی توریستها بسته است و تنها بخش های بیرونی محوطه آن مورد بازدید قرار می گیرد.

 

 

وضعیت فعلی معبد 

 

 نگاره های موجود بر دروازه معبد :  

 

 

 

 پادشاه در مقابل آنوریس و تفنوت

 

 

 

ارائه پیشکش ماعت به توث  

 

 

 

پادشاه در مقابل شو و تفنوت

 

 

 

   

 

یک میز پیشکش در مقابل رع-حورختی  و آتوم

 

  

 

 سه ایزد خپری? شو و تفنوت

 

   

 

  تالار ستون دار درونی با دوازده ستون  

 

  

 

 سر ستونها  

 

 

 

 یک کارتوش دیگر محتوی نام داریوش

 

 

 پادشاه در حال ارائه پیشکش

 

 

 

 باقیمانده خیابان ابوالهولها

 

 

 

 باقی مانده خیابان ابوالهولها

 

 

 

 دروازه ، درست در جلوی ورودی اصلی به محوطه معبد

 

 

 

 

کیوسک یادبودی

 

 

 

عکس ماهواره ای


ست در نبرد با آپوفیس

هیبیس عالی ترین نمونه از معبدی است که ما از عصر ایرانیان در مصر داریم، نقش برجسته های آن بدلیل مدفون بودنش در شن برای قرون متمادی تماماً سالم است. معبد دربردارنده یک پیکر نگاری غنی دینی و گنجینه ای از متون تئولوژی   با شیوه ای بسیار نا متعارف است ، شاید تجلی یک سبک موضعی از هنر که تا سالهای اخیر به ندرت مورد مطالعه قرار گرفته. یک نقش برجسته دیواری منحصربفرد و بزرگ،  پیکری بالدار از "ست" خدای واحه های صحرایی را با کله یک شاهین  به تصویر می کشد. او به رنگ آبی نقاشی شده ، رنگی که معمولاً برای ایزدان هوا استفاده میشود و درحال نبرد با آپوفیس اهریمن است.

 

 

 بسیاری از تزئینات دیواری در وضعیتی عالی هستند

 

 

 ست در نبرد با آپوفیس

 

بسیاری از ایزدان ? درون محراب نمایش داده شدند، "مین" یک خدای صحرایی دیگر نیز در اینجا مورد تکریم قرار میگرفت.

 

 

نگاره ی دیواری از خدای مین

 

 یک دستخط  قدیمی چوبی و کامل متعلق به معبد هیبیس در سال 1906 در داد و ستد عتیقه ها در لوکسور خریداری شد. این دستخط  که هم اکنون در موزه اشمولین آکسفورد قرار دارد به زبان یونانی نوشته شده و دو نوشته را دربر دارد اولی لیستی از اسامی و گزارشات است و دومی که به تاریخ 246 تا 249 میلادی برمیگردد گزارشی است از یک مقام رسمی دولت که برآوردی از منابع آب در این واحه را بتفصیل شرح می دهد.

معبد هیبیس دستخوش حفاریها و ترمیمات پراکنده ای در طی قرن بیستم شده است. برای کنترل آب زیرزمینی که در نتیجه پروژه های آبیاری  در نواحی اطراف به تندی صعود کرده و زمینه تخریب کلی بنا را فراهم آورده تلاشهایی صورت گرفته است. این تنها یک مشکل جدید نیست، بنظر میرسد که معبد در اصل بر روی زمین ناپایدار ساخته شده و تلاشهایی که توسط احمد فخری در سال1980 برای حفط کردن معبد با ساخت یک سقف سیمانی صورت گرفت منجر به  وارد آمدن فشار بیشتر بر دیوارها وتسریع در خرابی آن شد. وضعیت بجایی رسید که در سال 1989 معبد خارج از محدوده بازدید عموم اعلام شد و با داربستهای موجود در محل بدون متصدی رها شد.

در سال 2000 وزیر فرهنگ مصر اجازه ادامه کار را برای عملیات کلان نجات که برای چندین دهه تا بازیابی کامل آن تدبیر شده بود را صادر کرد. بر اساس طرح قطعات معبد از هم جدا میشد ، محکم کردن و یکپارچه کردن بلوکها ی بکار  رفته و بازسازی آن در ناحیه ای مناسبتر با زمین سخت وخشک در حدود 400 یا??? متری شمال مکان فعلی از مراحل بعدی طرح بود.

متاسفانه زمانیکه سرانجام این پروژه زمانبر خیالبافانه و بارها بتاخیر افتاده آغاز شد، در مجموع رضایتبخش نبود، فراتر از نجات معبد کار ظاهراً باعث تسریع در زوال وخرابی معبد میشد. پروژه جدا کردن و جابجایی معبد بصورت نامعینی  بتعویق افتاد  درحالیکه ترمیمات آن در مکان فعلی اش ادامه داشت.

در حال حاضر یک کمپانی بین المللی به نام سینتک از سال 2005 مشغول انجام عملیات نجاتبخشی است، کار این کمپانی استفاده از روشی است که به گفته خودش هیچگونه تغییر ظاهری در نمای بیرونی معبد بوجود نمی آورد  با تزریق سیمان گروت مخصوصی به غلاف پارچه ای توری شکلی آنرا در میان فضاها واشکال دیوار قرار می دهند تا با منبسط شدنش مانع از تخریب دیوار شود، سپس آنرا به مکان مناسبی منتقل می نمایند.

 

بازسازی مرحله نهایی ساخت معبد هیبیس

 

در این اثنا محققان در حال مطالعه متون معبد هستند. یک بررسی کتیبه شناسی از تصاویر روی دیوار توسط یک تیم امریکایی به سرپرستی اوگن کروز- یوریب به انجام رسیده و در حال حاضر هارکو ویلمز از دانشگاه لوون یک پروژه تحقیقی چهار ساله را با پژوهش بر متون دینی تبسی که مربوط به خلقت است راهدایت می کند.

معبد هیبیس هم اکنون بروی توریستها بسته است و تنها بخش های بیرونی محوطه آن مورد بازدید قرار می گیرد.

 

 

وضعیت فعلی معبد 

 

 نگاره های موجود بر دروازه معبد :  

 

 

 

 پادشاه در مقابل آنوریس و تفنوت

 

 

 

ارائه پیشکش ماعت به توث  

 

 

 

پادشاه در مقابل شو و تفنوت

 

 


کارتوشی که دربردارنده نام داریوش اول است

کارتوشی که دربردارنده نام داریوش اول است

 

معبد در حاشیه یک دریاچه مقدس کوچک از بلوکهای سنگ آهک محلی به وسعت (?/??در??متر  ) ساخته شد و به تثلیث تبسی  آمون- رع ، موت و خونس اختصاص داشت. این بنا بوسیله داریوش اول و احتمالاً داریوش دوم دکور شده است، بهمراه اضافاتی که نکتانبو دوم و بطلمیوس ها و یک کلیسای مسیحی که درسمت شمالی ایوان معبد در قرن چهارم میلادی ساخته شد به آن اعمال کردند.

 

 

پادشاه در مقابل تثلیث آمون-رع  موت و خونس ایستاده است

 

 

داریوش شاه درحال ارائه پیشکش به آمون

 

نکتانبوی اول و نکتانبوی دوم معبد را با یک دیوار سنگی حصار کشی میکنند، بهمین دلیل در حال حاضر دسترسی به معبد از طریق یک سری دروازه (مدخل) که به بخشهای داخلی بنا منتهی میشود امکان پذیر است. خیابانی از ابوالهول های ردیف شده از اسکله ای که در حاشیه دریاچه قرار دارد در امتداد جاده ای سنگفرش شده به غرب منتهی میشد که توسط یکی از مقامات رسمی واحه بنام هرمیاس در قرن چهارم میلادی در آنجا ساخته شده بود.

 

 

نمای معبد هیبیس از اسکله

 

یک مدخل عظیم ماسه سنگی به ارتفاع تقریباً 5 متر که در میان یک دیوار حصاری شکل خارجی قراردارد و در دوران بطالسه و رومی ساخته شده هنوز پا برجا مانده است. نوشته ها و احکام متعددی بر روی این مدخل به تحریر در آمده? نوعی  تابلوی اعلانات که به فهم ما از قوانین رومی در این واحه کمک بسیار زیادی کرده است. این تابلو گونه ای از مباحثی مثل مالیات، ارث و میراث، نظام دادگاه وحقوق زنان را شامل میشود که قدیمیترین آن به سال 49 میلادی برمی گردد. در درون مدخل پایه های دو ستون ابلیسک یا تمثال های بسیار بزرگ قرار دارد.

 

 

 دروازه با ارتفاع ? متر از جنس ماسه سنگ

 

ساختمان دیوار محوطه درونی در زمان سلسله سی ام  یک کیوسک یاد بودی یا تالاری ستوندار باهشت ستون را ضمیمه کرد که در جلوی بخش اصلی معبد قرار گرفت. بدلیل دهانه عریض کیوسک (7/4متر) سقف آن با تیرهای چوبی تقویت میشد، سرستونهای مرکب بر روی این ستونها  قدیمیترین سرستون شناخته شده از نوع خود در مصر هستند. گرچه گمان میرفت که توسط  نکتانبوی اول ساخته شده باشد ولی تنها کارتوشهای نکتانبوی دوم بر روی دکورهای آن موجود است.

 

 

 کیوسک یادبودی

 

 یک تالار ستون دار وسیع تر توسط هاکور(آکوریس) از سلسله بیست ونهم به معبد اضافه شد، وی همان پادشاهی بود که شالوده های معبد را تقویت کرد و دیوار غربی که در بنای اصلی ایجاد شده بود را بلافاصله پس ازاینکه معبد ساخته شد در مقابل فروریختگی پشتیبانی کرد. این تالار حاوی 12 ستون نخل شکل از نوع مرکب قدیمی و آنهایی است که در نمای جلو ساختمان بسوی یک حیاط  باریک گشوده میشوند. بخش های درونی معبد احتمالاً روی شالوده های زیارتگاه  آمون متعلق به دوره حکومت جدید ساخته شده، که گذار بین معماری حکومت جدید و معماری بطلمیوسی را نشان می دهد که خود نشانگر آن است که چیزی را که ما آنرا بعنوان ابداعات بطلمیوسی می انگاشتیم درواقع از دوره سائیس یا دوره اخیر(دوره حکومت ایرانیان) سرچشمه گرفته است. آنسوی تالار ستون دار هاکور یک فرم ابتدایی از پروناس (دالان درونی و ستوندار در ورودی  یک معبد) با چهار ستون پاپیروسی شکل صیقلی و دیوارهای پرده ای وجود دارد که گمان میرود مشابه سبک بکار رفته در معبد ششانک اول در الهیبه  باشد.

 

نمونه ای از دیوار پرده ای سرای رومی زایش در معبد دندرا

 

 قدیمی ترین تالارستون دار در آنسوی این تالار قرار دارد، و حاوی چهار ستون با یک تالار پیشکش? جایگاهی مقدس و عبادتگاهی در پشت بنا برای پادشاه الوهیت یافته است. در آنجا چندین تالار جنبی و پلکان وجود دارد که به بام منتهی میشود که حاوی مجموعه ای وسیع از تالارهای آئینی مختص به ازیریس است.

 


معبد هیبیس

معبد هیبیس

 

[مجمع خدایان مصر]

 

متن زیر ترجمه بخشی از گزارش تحقیقی درباره معابد دوره متأخر است که توسط Christiane Zivie-Coche  درسال  2008 در سایت اینترنتی  بچاپ رسیده است. دراینجا بخش سلسله بیست و هفتم آن بدلیل اهمیت محتوایی آن آورده شده و برای مطالعه گزارش کامل به سایت encyclopedia of egyptology مراجعه کنید.

مقدمه               

معابد دوره متأخر مشخصه های خاص خودشان را دارا می باشند، مشخصه هایی از قبیل دیوارهای خشتی بزرگ و محافظتی، زیارتگاه هایی با سنگهای سخت بهمراه تزئینات یا متون طولانی اسطوره شناختی  پیچیده، مدخل های آراسته به ردیف ستون،ابداعاتی از قبیل (wabet) (به معنای "محل پاک"  که ازگروه کوچکی از فضاهای نزدیک پله کان منتهی به سقف تشکیل شده که بدون سقف است و برای جشنهای سال نو که اتحاد بین تصاویر آیینی با قرص خورشید جشن گرفته میشد بکار می رفت. م) و(mammisi) (سرای زایش.م ) و تدفین اعضای خانواده سلطنتی درون مجموعه معابد که نمونه های آن در معابد دوره متأخر در تانیس، ساییس، مندس و هیبیس یافت می شود.در طی دوره بیزانس و پس از آن تعداد معابد باقی مانده کاهش یافت. دیوارها برچیده شدند، بلوکهای سنگ آهک به کوره های آهک پزی برده شدند، بلوکهای گرانیتی برای ساختن روستاها، شهرها و مقابر بیزانسی یا دوره اسلامی بکار رفتند، درحالیکه باقی مانده های خشتی از فعالیتهای sebakhin و تاثیر تخریبی اقلیم مرطوب دلتا رنج برد. این شاید توجیه میکند که چرا معبد هیبیس در واحه خارگه در آستانه تنزل، از نظر قیاسی خیلی بهتر حفظ شده است.

 

سلسله بیست و هفتم

با وجود نیت عرفی ضد ایرانی مورخ یونانی که بر دستکاری های تهاجمی هخامنشیان در مصر تاکید می ورزد، پادشاهان سلسله بیست و هفتم (اولین دوره ایرانیان) ظاهراً  نه معابد مصری را غارت و ویران کردند و نه گاو مقدس یعنی آپیس را بقتل رساندند، جرم بیحرمتی به شعائر مذهبی که اغلب به فرمانروایان ایرانی نسبت داده میشود( Devauchelle 1995). جدا از لوح سنگی پیدا شده در طی حفاری کانال سوئز مدارک اندکی از این دوره در دره نیل یا دلتا باقی مانده است( (Posener 1936. در مقابل مدرک باقی مانده از واحه خارگه اگر چه فراوان نیست اما فوق العاده سالم است. قبل از آغاز دوره بطالسه در این واحه، این معبد در هیبیس بعنوان تنها گواه بر منظور و طبیعت فعالیتهای ساختمانی در طی دوره متأخر باقی می ماند. ساخت و ساز در هیبیس احتمالاً در سلسله بیست و ششم آغاز شده است اما معبد اساساً در طی سلسله بیست و هفتم ساخته و توسط داریوش دکور شد. معبد در طی حکومت پادشاه سلسله سی ام نکتانبو دوم تکمیل گشت. ساختمان از پلان معابد سنتی مصری تبعیت می کند اما دستخوش شماری از تغییرات می شود(Winlock 1941 ) (شکل 1).

 

شکل 1.پلان معبد هیبیس

 

 این معبد در هیبیس به آمون "ارباب هیبیس" وقف شد. در یک طرف معبد تطابقی از تئولوژی(خداشناسی) تبسی و در طرف دیگر چندین اتاق مختص به ازیریس یافت می شود. روش کار تزئینی غرابت های قابل توجهی را دربر دارد که در هیچ کجای دیگر یافت نشده است. نائوس تزیین شده (ضریح برای استقرار تندیس خدایان) بر روی دیواره هایش 9 لیست دارد که حاوی تقریباً 700 نمایش از هردوی خدایان و چیزهایی است که شاید پیکرهای یزدانی باشند. در راس این نمایش ها درهر لیست پادشاه در حین بجا آوردن یک آیین خاص نشان داده شده است که با  sepat(نهادهای جغرافیایی- مذهبی) گروه بندی شده وشرح مختصری از آیین های فعال آن زمان که براساس ناحیه سازماندهی شده است را ارائه می دهد(شکل 2).

 

 

شکل 2. جزئیات ضریح معبد هیبیس: دیواره جنوبی، پنجمین لیست: خدایان ناحیه هرموپولیس

 

 جالب اینجا است که هرsepat  یک فرم از ازیریس را می گیرد. با وجود اختصار یا فقدان کامل متون شرحی، غنای این تصاویر که بسیارشان منحصربفردند، دید اجمالی فوق العاده ای را به درون پیشرفتهای خداشناختی دوره متأخر میسر میسازند.  با مقایسه این تصاویر با جلوه های قبل تر در پاپیروس اسطوره شناختی دلتا( (Meeks 2006 یا با نقوش متأخر معابد بطلمیوسی شماری از آیین های سازگار یا باثبات را کشف می کنیم. بدین گونه، تمامی خدایان مصری( پانتئون) یا حداقل بخش اعظمی از آنها بر روی دیوارهای ضریح معبد آمون در هیبیس گردآوری شدند. در حقیقت ضریح تصور ساز یک میکرو کیهان بود که در آن  خدایان مصر جمع می شدند و سالگرد تولد دوباره ازیریس جشن گرفته می شد. این منظره ای بسیار متفاوت نسبت به  چیزی است که توسط حجاری های معابد بطلمیوسی فراهم آمده است که در آن پادشاه در حین رهبری  حرکت صفوف منظم الوهیت های جغرافیایی به سمت خدای اصلی معبد به تصویر کشیده شده است. این منظره تأکیدی داشت بر سازمان ایالات مذهبی،که هر یک ازsepat ها به همراه خدای اصلی، شهرهایشان و بخش های جغرافیایی شان فهرست شدند. تالار ستوندار معبد هیبیس نیز با سبکی غیر متعارف تزیین شد. دیوارهایش مانند یک طومار بزرگ پاپیروس مزین به تصاویر گسترده شدند و حاوی مناجات هایی برای آمون است. چندین قطعه از این مناجاتها از متون قبلی شناسایی شده اند، مانند پاپیروس "جادویی" Harris   و مناجات برای  ده  کوزه آمون از عمارت تاهارکو در کارناک ، که یکی از اولین نمونه های یک مناجات مذهبی است که بر روی یک نقاشی دیواری دوباره بچاپ رسیده است، سیمایی متعارف که در معابد بطلمیوسی بعد از آن دیده میشود. در طی سلسله بیست و هفتم (ایرانیان) یک معبد خشتی مختص به Osiris-iw در بخش جنوبی واحه خارگه نیز ساخته شد. حفاری این معبد (در مکانaynmanawir   در نزدیکی Dush ) منتج به یافت شدن تعدادی تندیس برنزی از ازیریس و نیز مقادیر زیادی  ostraca(قطعات کوزه شکسته) حاوی متون دموتیک شده است.

+ نوشته شده در  دوشنبه هجدهم شهریور 1387ساعت 20:28  توسط مهندس نائینی  |  < type=text/java>GetBC(11); یک نظر

مصر ایران

هیبیس

 

معبدی بی همتا از ایرانیان

 

معبد هیبیس سابقاً بخش  پایتخت باستانی  واحه خارگه(یا در زبان عربی خارجه) مشهور به هبت(بمعنای گاوآهن) ، یا در نزد یونانیان هیبیتون پلیس "(شهرگاوآهن) " بود. این معبد در یک بیشه از نخلستانها واقع شده که بر جاده صحرایی که از حدود 2کیلومتری شمال الخارگه عبور میکند تسلط دارد و بزرگترین و سالم ترین معبد دوره خودش در این واحه است.

 

 

موقعیت واحه خارگه در نقشه مصر

 

 

موقعیت معبد هیبیس در واحه خارگه

 

 هم اکنون بیشتر این شهر باستانی که سطحی معادل یک کیلومتر مربع را پوشش میدهد در زیر عملیات کشت و زرع  کنونی  مدفون شده است، اما حفریات در نیمه اول قرن بیستم بوسیله هربرت وینلاک از موزه هنرهای متروپلیتن منجر به کشف تعدادی خانه خشتی با سقفهای طاقی شکل و نقاشی فرسک در حومه های شهر شد. معلوم نیست هبت تا چه مدت بعنوان پایتخت این واحه بود.

کاوش های اخیر توسط شورای عالی عتیقه ها(2002) گورستانی را در محل که گمان می رود به دوران واسطه دوم و حکومت جدید تعلق داشته باشد را از زیر خاک بیرون آورده است، در حالیکه حفاری ها در ناحیه ای مشرف به جنوب معبد آشکار کرده است که ساختمانهای دوره مسیحیت به تاریخ 350 بعد از میلاد در این محل بوسیله یک آتش سوزی بزرگ نابود شدند، این خود یک دوره بسیار طولانی از سکونت را نشان میدهد. بخش های باقیمانده و اولیه معبد هیبیس به دوران حکومت فرمانروای ایرانی داریوش اول بازمی گردد، گرچه ساخت آن احتمالاً درزمان سلسله بیست و ششم و  طی حکومت پسامتیخ دوم، آپریس و آماسیس دوم ، یا حتی بر روی مکان یک بنای قدیمی تر که شالوده هایش بوسیله وینلاک پیدا شد آغاز شده بود.